Gesloten jeugdhulp beperkt de vrijheid van een kind. Daarom is deze ingrijpende vorm van hulp er alleen is voor uitzonderlijke situaties. Bijvoorbeeld als jongeren een gevaar zijn voor zichzelf of hun omgeving en anders niet de juiste hulp krijgen. De kinderrechter beslist of gesloten jeugdhulp noodzakelijk is.
Bij plaatsing in gesloten jeugdhulp gaat de jongere in een JeugzorgPlusinstelling wonen en krijgt daar passende behandeling. De jongere heeft er beperkte vrijheid. Mogelijk krijgt hij of zij te maken met ingrijpende maatregelen als plaatsing in afzondering of ‘vastpakken en vasthouden’ door een medewerker bij ernstige agressie. Dit kan traumatisch zijn. Het doel van de JeugzorgPlusinstelling is om de jongere veiligheid te bieden en te behandelen, waarna hij of zij weer mee kan doen in de maatschappij.
Er zijn ontwikkelingen om van grootschalige JeugzorgPlusinstellingen toe te werken naar kleinschalige woonplekken die ook veiligheid en bescherming bieden.
Wanneer de veiligheid of ontwikkeling van een kind ernstig in de knel komt, doet de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek en onderneemt zo nodig actie. Als andere vormen van hulp echt geen optie zijn, kan de Raad voor de Kinderbescherming een verzoek voor gesloten jeugdhulp indienen bij de rechter. De Raad voor de Kinderbescherming doet dit altijd om het kind te beschermen en ervoor te zorgen dat het de juiste hulp krijgt. Het gaat namelijk om jongeren met zulke ernstige opgroei- of opvoedproblemen dat ze een gevaar zijn voor zichzelf of hun omgeving.
Naast de Raad voor de Kinderbescherming kunnen ook de gemeente, een gecertificeerde instelling of de officier van justitie een verzoek bij de rechter doen. De kinderrechter beslist of een kind wordt opgenomen in de gesloten jeugdhulp. Ook als ouders vrijwillig kiezen voor gesloten jeugdhulp beslist de rechter of dit gebeurt. Na de beslissing van de kinderrechter wordt een plek gezocht voor het kind binnen een JeugdzorgPlusinstelling.
De Raad voor de Kinderbescherming vindt dat de betrokken ketenpartners alles op alles moeten zetten om te voorkomen dat een kind in de gesloten jeugdhulp terecht komt. Gesloten jeugdhulp is alleen een optie als de situatie van het kind zo ernstig is dat andere soorten hulp echt geen oplossing meer bieden. Ook omdat het verblijf in een JeugdzorgPlusinstelling een traumatische ervaring kan zijn. En als het toch nodig is, dan zo kort mogelijk. De hulp moet erop gericht zijn zo snel mogelijk toe te werken naar een veilige situatie buiten de gesloten jeugdhulp. Hierdoor houden jongeren perspectief.
Als passende hulp niet of niet op tijd beschikbaar is, dan kan het gebeuren dat kinderen onnodig in gesloten jeugdhulp terecht komen. Dat willen wij niet. We willen geen vrijheden beperken als dat niet nodig is voor het kind. Met alle partners in de keten moeten we proberen dit te voorkomen. Meer en snellere, passende hulp is nodig voor onze kwetsbare jeugd.